Dựa trên quan điểm “thông tắc bất thống, thống tắc bất thông”, Y học cổ truyền ứng dụng nhiều phương pháp an toàn giúp giảm đau xương khớp, cải thiện khả năng vận động và ngăn ngừa tái phát.
Khi thời tiết chuyển lạnh, đặc biệt vào mùa đông ẩm ướt, các triệu chứng đau nhức khớp trở nên rõ rệt hơn, nhất là ở người lớn tuổi hoặc người có bệnh lý xương khớp mạn tính. Do đó, việc giữ ấm cơ thể và chủ động chăm sóc hệ cơ – xương – khớp là điều vô cùng quan trọng.
1. Vì sao mùa lạnh dễ gây đau xương khớp?
Theo Y học hiện đại, nhiệt độ thấp khiến các mạch máu ngoại vi co lại, làm giảm lượng máu nuôi dưỡng khớp. Dịch khớp cũng kém lưu thông, cơ – dây chằng trở nên co cứng, gây đau và hạn chế vận động.
Người bị thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp hoặc có tiền sử chấn thương sẽ nhạy cảm hơn với sự thay đổi này.
Theo Y học cổ truyền, đây là thời điểm phong – hàn – thấp dễ xâm nhập vào cơ thể.
- Hàn tà gây co rút, tắc nghẽn khí huyết → đau nhói, cứng khớp.
- Phong tà khiến cơn đau lan rộng, đau nhiều vị trí.
- Thấp tà gây nặng mỏi, sưng tê.
Khi cơ thể suy yếu hoặc bị nhiễm lạnh đột ngột, tà khí càng dễ xâm nhập và gây đau nhiều hơn.
2. Các phương pháp YHCT điều trị đau xương khớp mùa lạnh
2.1. Châm cứu – giảm đau, tăng tuần hoàn
Châm cứu giúp khu phong – tán hàn – trừ thấp, đồng thời thúc đẩy khí huyết lưu thông nhằm giảm đau và phục hồi vận động.
Phương pháp mang lại hiệu quả rõ trong 3–5 buổi, đặc biệt với:
- Đau lưng
- Đau khớp gối
- Đau cổ vai gáy
Một số huyệt thường dùng:
- Đau thắt lưng: Thận du, Đại trường du, Ủy trung, Hoàn khiêu
- Đau gối: Huyết hải, Độc tỵ, Tất nhãn, Túc tam lý, Dương lăng tuyền
Nên thực hiện tại cơ sở YHCT uy tín, tránh tự ý châm trong trường hợp rối loạn đông máu hoặc nhiễm trùng.
2.2. Xoa bóp – bấm huyệt: thư cân, giãn cơ
Xoa bóp bấm huyệt giúp làm ấm cơ thể, thúc đẩy tuần hoàn, giảm đau và giảm cứng khớp vào những ngày lạnh.
Các động tác day – ấn – lăn – bóp tác động lên cơ và kinh lạc giúp:
- Giảm căng cứng cơ
- Giải phóng ứ trệ khí huyết
- Tăng độ linh hoạt của khớp
Ngoài giảm đau, phương pháp này còn cải thiện giấc ngủ cho người đau mạn tính.
2.3. Cứu ngải – tán hàn, chống co cứng
Cứu ngải sử dụng nhiệt từ điếu ngải tác động vào huyệt, giúp làm ấm kinh lạc, kích hoạt khí huyết và giảm đau lâu dài.
Phù hợp với người có thể hàn, đau tăng khi lạnh.
Các huyệt thường dùng:
Quan nguyên, Khí hải, Mệnh môn, Thận du, Túc tam lý hoặc các A thị huyệt.
2.4. Xông hơi – ngâm chân thảo dược
Hai phương pháp này giúp làm ấm cơ thể sâu, giãn cơ, thúc đẩy lưu thông khí huyết và đào thải hàn thấp.
Xông hơi:
- Thực hiện 2–3 lần/tuần
- Giúp giảm đau, thải độc, thư giãn cơ thể
Ngâm chân buổi tối:
- Tốt cho tuần hoàn
- Giúp giảm đau nhức bàn chân, cẳng chân
- Hỗ trợ ngủ sâu
Thảo dược thường dùng: gừng, ngải cứu, muối hột, nhục quế.
2.5. Thuốc Y học cổ truyền
Tùy theo thể bệnh, các vị thuốc được phối hợp nhằm khu phong – tán hàn – trừ thấp – bổ can thận – hoạt huyết.
- Trừ phong thấp giảm đau: Độc hoạt, Phòng phong, Hy thiêm
- Hoạt huyết: Đan sâm, Hồng hoa, Đào nhân, Ngưu tất
- Bổ can thận mạnh gân xương: Thục địa, Đỗ trọng, Tục đoạn, Cẩu tích
Các bài thuốc thường dùng:
- Độc hoạt ký sinh thang
- Quế chi thang gia giảm
- Lục vị thang
- Ô đầu thang
- Can khương tửu
Thuốc thảo dược có độ an toàn cao nhưng cần kiên trì sử dụng theo chỉ định của thầy thuốc.
2.6. Chế độ sinh hoạt giúp phòng đau xương khớp mùa lạnh
- Giữ ấm cơ thể, đặc biệt vùng cổ – gáy – lưng – gối
- Vận động nhẹ: khí công, thái cực quyền, yoga
- Tránh gió lùa, tránh nhiễm lạnh đột ngột
- Bổ sung canxi, vitamin D, omega-3
- Không mang vác nặng, không thay đổi tư thế đột ngột
- Dùng trà ấm như trà gừng, trà quế, gừng mật ong để tăng tuần hoàn
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Thôn Hòa Bình- xã Thái Long- Thành phố Tuyên Quang