Nấc cụt là một hiện tượng sinh lý phổ biến, hầu như ai cũng từng trải qua trong đời. Thông thường, nấc chỉ kéo dài vài phút rồi tự hết và không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, ở một số người, đặc biệt là bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản, tình trạng nấc có thể diễn ra thường xuyên, kéo dài hàng giờ, thậm chí nhiều ngày, gây mệt mỏi và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt.
Vậy tại sao người mắc trào ngược dạ dày lại hay bị nấc? Có cách nào khắc phục tình trạng này không?
1. Vì sao bị nấc khi trào ngược dạ dày?
Nấc cụt hình thành khi cơ hoành, cơ ngăn cách ngực và bụng, co thắt đột ngột ngoài ý muốn. Mỗi lần cơ hoành co, dây thanh âm đóng lại nhanh chóng, tạo nên âm thanh đặc trưng của nấc.
Nguyên nhân gây nấc thông thường bao gồm: nuốt thức ăn quá nhanh, nuốt nhiều không khí khi ăn, uống rượu bia, sử dụng đồ uống có gas, ăn đồ quá nóng rồi dùng nước lạnh ngay sau đó, cười lớn, ho kéo dài, mất cân bằng điện giải… Những trường hợp này chỉ gây nấc trong thời gian ngắn, không nguy hiểm.
Tuy nhiên, với người mắc trào ngược dạ dày thực quản (GERD), cơ chế lại khác. Khi dịch vị axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, người bệnh thường kèm theo triệu chứng ợ nóng, đầy hơi. Chính hiện tượng này kích thích cơ hoành co thắt mạnh và gây ra nấc cụt. Ngoài nấc, người bệnh còn có các dấu hiệu khác như:
- Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng.
- Nóng rát vùng thượng vị, đau tức ngực.
- Khó nuốt, khàn giọng, ho mạn tính.
- Buồn nôn, nôn, đắng miệng.
Nấc cụt nếu chỉ kéo dài dưới 24 giờ thì không đáng lo. Nhưng khi nấc liên tục trên 48 giờ, lặp lại nhiều ngày hoặc nhiều tuần, người bệnh cần đi khám ngay vì có thể liên quan đến bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng.
2. Làm gì khi trào ngược dạ dày gây nấc?
2.1. Điều trị bệnh trào ngược dạ dày
Để khắc phục tình trạng nấc kéo dài, quan trọng nhất là phải điều trị nguyên nhân gốc bệnh trào ngược dạ dày. Nếu để lâu, bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm loét thực quản, hẹp thực quản, Barrett thực quản, thậm chí ung thư thực quản.
Các biện pháp điều trị bao gồm:
- Thay đổi lối sống:
- Tránh thực phẩm kích thích như cà phê, rượu bia, nước ngọt có gas, chocolate, chanh, cà chua, giấm.
- Không ăn quá no, chia nhỏ bữa ăn, ăn trước khi ngủ ít nhất 2 tiếng.
- Ngủ với gối cao, tránh nằm ngay sau khi ăn.
- Không hút thuốc lá, hạn chế tăng cân.
- Giữ tinh thần thoải mái, tránh stress.
- Không mặc quần áo quá chật.
- Điều trị bằng thuốc:
- Thuốc trung hòa axit (nhôm hydroxyd, magie hydroxyd): giảm nhanh triệu chứng.
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Omeprazol, Esomeprazol, Pantoprazol… giúp giảm tiết axit, dùng 4–8 tuần theo chỉ định.
- Thuốc ức chế thụ thể H2 (Ranitidin, Famotidin): dùng trong trường hợp nhẹ và trung bình.
-
- Phẫu thuật: Nếu điều trị nội khoa không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật chống trào ngược (Nissen nội soi). Phương pháp này có hiệu quả chống trào ngược khoảng 80–90%.
2.2. Mẹo giúp giảm nhanh cơn nấc cụt
Bên cạnh điều trị lâu dài, người bệnh có thể áp dụng một số cách đơn giản để rút ngắn cơn nấc:
- Uống từng ngụm nước nhỏ: giúp ngắt quãng co thắt cơ hoành.
- Điều chỉnh hơi thở: hít sâu, nín thở khoảng 15 giây rồi thở ra chậm rãi.
- Bịt tai và uống nước lạnh: tạo thay đổi áp lực trong lồng ngực, giúp ngắt cơn nấc.
- Ngửi tiêu bột để hắt hơi: hắt hơi làm gián đoạn nhịp co thắt cơ hoành.
- Tập trung vào một hoạt động khác: giải toán, xem phim, chơi thể thao… giúp phân tán sự chú ý, giảm nấc.
3. Kết luận
Nấc cụt là triệu chứng thường gặp ở người bị trào ngược dạ dày thực quản. Mặc dù bản thân nấc không nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài thường xuyên thì đó là tín hiệu cảnh báo bệnh lý cần được quan tâm.
Việc điều trị triệt để bệnh trào ngược dạ dày, kết hợp thay đổi lối sống lành mạnh và áp dụng mẹo giảm nấc sẽ giúp bệnh nhân cải thiện đáng kể tình trạng khó chịu này. Quan trọng nhất, hãy thăm khám bác sĩ sớm để được chẩn đoán và điều trị đúng cách, tránh biến chứng nguy hiểm về sau.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Thôn Hòa Bình- xã Thái Long- Thành phố Tuyên Quang